Konstrukcja dachu jest istotna

Konstrukcja dachu

Na konstrukcji nośnej, którą nazywamy więźbą dachową, opiera się cały dach. Przekroje poszczególnych elementów więźby dachowej, a także jej rodzaj, architekt dobiera na podstawie obliczeń wytrzymałościowych.

Projektant potrzebuje do tego następujących parametrów:

odległości między ścianami zewnętrznymi
kąt nachylenia pokrycia
rodzaj pokrycia dachu

Bardzo istotne są również dane o strefie wiatrowej i śniegowej, w której usytuowany ma być budynek.

W domach jednorodzinnych najczęściej wykonuje się dach w konstrukcji drewnianej, tzw. ciesielskiej lub inżynierskiej (dachy w domach szkieletowych), jako dachy jedno-, dwu-, cztero- lub wielospadowe.

Rodzaje dachów spadzistych

Dachy spadziste mają połacie pochylone pod pewnym kątem, najczęściej pomiędzy 20 a 60 stopni. Składają się z zestawionych ze sobą wielokątów płaskich – ich liczba klasyfikuje kształt dachu, który może być następujący:

dach jednospadowy (pulpitowy) – ma jedną połać, najczęściej o kształcie prostokątnym. Jednak jego mało atrakcyjny wygląd, a także fakt, że nie nadaje się do przykrycia większych powierzchni, powoduje, iż rzadko wykorzystywany jest w budownictwie mieszkaniowym. Częściej można go spotkać na niewielkich budynkach gospodarczych, garażach.
dach dwuspadowy (szczytowy) – składa się z dwóch skośnych połaci, zamkniętych od strony dwóch pozostałych elewacji ścianami szczytowymi. Jest bardzo prosty w konstrukcji, a przy tym niedrogi.
dach czterospadowy (brogowy) – ma dwie połacie podłużne trapezowe i dwie boczne trójkątne.
dach naczółkowy – naroża dwóch połaci i szczytów są ścięte płaszczyznami ukośnymi, tworzącymi niewielkie połacie
dach mansardowy – ma dwa rodzaje połaci: górną o mniejszym nachyleniu i dolną bardziej stromą. Dzięki temu możliwe jest optymalne wykorzystanie powierzchni poddasza.
dach wielospadowy – występuje nad budynkami o złożonych kształtach rzutu poziomego. Jest on kombinacją rodzajów dachów, wymienionych wyżej.

Typy więźby dachowej

W tradycyjnych konstrukcjach więźb dachowych występują następujące elementy konstrukcyjne: krokwie, płatwie, słupki, miecze, jętki lub kleszcze, murłaty, belki podwalinowe, wymiany (przejmy, poprzecznice). Ich zastosowanie świadczy o tym, z jakim typem więźby dachowej mamy do czynienia.

Każdy z nich łączy się z murem za pomocą murłat, czyli poziomych belek o kwadratowym (najczęściej) przekroju, opartych na całej długości murów zewnętrznych i zakotwionych w nich. Murłaty przenoszą obciążenia z więźby dachowej na ściany nośne budynku.

Rozróżniamy kilka podstawowych typów więźby dachowej

Rodzaj więźby dachowej uzależniony jest od rozpiętości ścian zewnętrznych oraz kąta nachylenia dachu, jej budowa – od kształtu dachu, jego załamań, elementów dodatkowych, jak np. skomplikowana budowa wolego oka, a przekroje elementów więźby – od ciężaru przewidywanych obciążeń (wiatr, śnieg, pokrycie dachu).

W domach jednorodzinnych najczęściej stosowane są następujące rodzaje więźby: więźba krokwiowa, więźba krokwiowo-jętkowa, więźba krokwiowo-kleszczowa.

Więźba krokwiowa

to najprostsza konstrukcja dachowa, stosowana w przypadku budynku posiadającego do 7 m szerokości. Składa się ona z krokwi, połączonych ze sobą w kalenicy o długości 4,5-6m, w odstępach od 80 do 120 cm. Brak podpór pośrednich tworzy całkowicie wolną przestrzeń na poddaszu. Usztywnienie dachu w kierunku podłużnym stanowią ukośne wiatrownice (taśmy z blachy bądź łaty drewniane) przybite od dołu do krokwi.

Więźba krokwiowo-jętkowa

to konstrukcja stosowana w budynkach, których szerokość wynosi od 7 do 10-11 m. Każda para krokwi podparta jest dodatkowo rozporami poziomymi, tzw. jętkami. W poddaszach użytkowych są one wykorzystywane jako belki stropowe. W więźbach krokwiowo-jętkowych wszystkie obciążenia przenoszone są na ściany zewnętrzne budynku, toteż powinny być one wzmocnione żelbetonowymi słupkami lub wieńcem.

Płatwiowo-kleszczowa

to konstrukcja stosowana w budynkach, których szerokość wynosi powyżej 11 m, bardziej nowoczesna i oszczędniejsza niż jętkowa. Krokwie podparte są nie tylko murłatami, ale również ścianami stolcowymi, składającymi się z płatwi, czyli poziomych belek ułożonych równolegle do kalenicy dachu i podpartych słupami. Całość konstrukcji usztywniają poziome kleszcze. Są to podwójne belki wiążące końca słupów z opartymi na nich krokwiami.

Pozostałe typy konstrukcji dachowej to wieszakowe, dźwigarowe, a także konstrukcje dachów płaskich, czyli żelbetowe konstrukcje dachowe płytowe, montowane z prefabrykanów. Więźba prefabrykowana zdecydowanie skraca czas budowy, a w niektórych przypadkach redukuje również koszty budowy dachu. Wiązary prefabrykowane pozwalają uzyskać dowolne kształty dachów, nawet łukowe.

W budynkach przy rozpiętości powyżej 12 m spotyka się również konstrukcję kratownicową, w której zamiast krokwi są zastosowane wiązary kratowe, wykonane z desek łączonych przy pomocy płytek gwoździowanych. Przy tym rozwiązaniu jednak nie może być mowy o użytkowym poddaszu.

Materiał na więźbę

W domach jednorodzinnych najczęściej stosuje się drewno, jako materiał konstrukcyjny więźby dachowej. Wykorzystuje się głównie drewno sosnowe, ewentualnie świerkowe lub jodłowe ze względu na ich właściwości mechaniczne. Wymienione rodzaje drewna są bowiem wytrzymałe i sprężyste, charakteryzują się również niewielką ilością sęków. Poza tym są łatwo dostępne i niedrogie.

Drewno stosowane do budowy konstrukcji więźby dachowej musi być odpowiednio przygotowane, w szczególności chodzi tu o prawidłową impregnację materiału. Najbardziej skuteczną metodą zabezpieczenia drewna jest impregnacja próżniowo-ciśnieniowa, stosuje się jednak również impregnację polegającą na malowaniu, natryskiwaniu lub kąpieli elementów w roztworze z impregnatem. Bardzo istotne jest również prawidłowe wysuszenie drewna (wilgotność nie może być większa niż 20%).

Źródło: www.dom.pl